تو محصول محیطتی هستی که در آن زندگی می‌کنی!

تصور کن من، یک ابرقهرمان، بدون لباس مخصوصم بخوام برم با بدجنس‌ها مبارزه کنم! بدون این لباس، قدرت‌هام به درد نمی‌خورد. محیط، مثل لباس مخصوص من، به ما قدرت می‌ده یا قدرت‌مون رو کم می‌کنه.

همه ما ابرقهرمانای کوچیکی هستیم که هر روز با چالش‌های مختلفی روبرو می‌شیم. اما آیا می‌دونید چه چیزی باعث میشه توی این مبارزات موفق بشیم یا شکست بخوریم؟ یکی از مهم‌ترین عوامل، محیطی است که در اون زندگی می‌کنیم. محیط، مثل یک لباس نامرئی، دور تا دور ما رو گرفته و روی رفتارها و عادت‌هایمون تأثیر مستقیم داره.

مثل این می‌مونه که بخوایم عادت به ورزش کردن رو در خودمون ایجاد کنیم. اگه همیشه دور و برمون پر از خوراکی‌های ناسالم باشه و به جای پارک رفتن، از ماشین استفاده کنیم، رسیدن به این هدف خیلی سخت میشه. اما اگه محیطمون رو تغییر بدیم و مثلاً یه باشگاه ورزشی نزدیک خونه‌مون پیدا کنیم یا دوچرخه بخریم، به راحتی می‌تونیم این عادت جدید رو در خودمون ایجاد کنیم.

پس می‌بینید که محیط چقدر مهمه! محیط مثل یک استاد بزرگه که به ما یاد می‌ده چطور رفتار کنیم، چه چیزهایی رو دوست داشته باشیم و چه چیزهایی رو از خودمون دور کنیم. در اینجا می‌خوایم بیشتر در مورد این موضوع صحبت کنیم و ببینیم چطور می‌تونیم با تغییر محیطمون، به آدم‌های موفق‌تری تبدیل بشیم.

محیط چیست و چگونه کار می‌کند؟

محیط، خونه‌ی بزرگیه که توش زندگی می‌کنیم. این خونه فقط شامل دیوارها و سقف خونه‌مون نمیشه، بلکه همه چیزهایی که ما رو احاطه کردن رو شامل میشه. از هوای اطرافمون گرفته تا آدم‌هایی که باهاشون در ارتباطیم و حتی افکار و باورهامون.

محیط انواع مختلفی داره:

• محیط فیزیکی: این محیطی است که با چشم دیده میشه و شامل همه چیزهایی میشه که ما باهاشون در تماس مستقیم هستیم. مثلاً خونه، مدرسه، محل کار، شهر و حتی کشورمون.
• محیط اجتماعی: این محیط شامل روابط ما با آدم‌های دیگه میشه. خانواده، دوستان، همکاران و جامعه‌ای که در اون زندگی می‌کنیم، همه بخشی از محیط اجتماعی ما هستند.
• محیط فرهنگی: این محیط شامل باورها، ارزش‌ها، آداب و رسوم و زبان جامعه‌ای است که در اون زندگی می‌کنیم. محیط فرهنگی به ما می‌گه که چه چیزهایی درست و چه چیزهایی غلطه و چطور باید رفتار کنیم.

حالا ببینیم محیط چطور روی رفتارهامون تاثیر می‌گذاره.

تصور کن یه ماهی هستی. ماهی توی آب زندگی می‌کنه و برای نفس کشیدن به آب نیاز داره. اگه ماهی رو از آب بگیری و بندازی روی زمین، نمی‌تونه زنده بمونه. محیط زندگی ماهی، آب، برای بقای اون حیاتی است.

ما هم مثل ماهی هستیم. محیطی که در اون زندگی می‌کنیم، روی همه جنبه‌های زندگیمون تاثیر می‌گذاره. مثلاً اگه در خانواده‌ای بزرگ شدیم که اهمیت زیادی به تحصیل می‌ده، احتمالاً ما هم به تحصیل علاقه‌مند می‌شیم و بیشتر وقت خودمون رو صرف مطالعه می‌کنیم. یا اگه در محیطی زندگی کنیم که ورزش کردن رو تشویق می‌کنه، احتمالاً ما هم ورزشکار می‌شیم.

پس محیط، مثل یک قالبیه که ما رو شکل می‌ده. محیط، به ما یاد می‌ده چطور فکر کنیم، چطور احساس کنیم و چطور رفتار کنیم. محیط، الگوهای رفتاری رو به ما آموزش می‌ده و به مرور زمان، این الگوها تبدیل به عادت‌های ما میشن.

مثال دیگه: اگه همیشه اطرافمون آدم‌های منفی‌بافی باشه، به مرور زمان ما هم یاد می‌گیریم که منفی‌بافی کنیم. اما اگه با آدم‌های مثبت و پرانرژی ارتباط برقرار کنیم، انرژی مثبت اون‌ها به ما منتقل میشه و ما هم مثبت‌اندیش‌تر می‌شیم.

پس محیط، نه تنها روی رفتارهای ما تاثیر می‌گذاره، بلکه روی افکار و احساساتمون هم تاثیر داره.

ساخت عادت‌ها

عادت‌ها مثل مسیرهایی تو باغچه‌ی ذهن ما هستند. هرچی بیشتر از این مسیرها عبور کنیم، عمیق‌تر و محکم‌تر می‌شن. اما این مسیرها از کجا می‌آن؟

شکل‌گیری عادت یک فرآیند ساده‌ست:

1. محرک: یه اتفاق یا چیزی که باعث میشه یه رفتار خاص رو انجام بدیم. مثلاً دیدن غذا باعث میشه احساس گرسنگی کنیم.
2. رفتار: واکنشی که به محرک نشون می‌دیم. مثلاً وقتی گرسنه‌مون میشه، غذا می‌خوریم.
3. پاداش: نتیجه‌ای که از رفتارمون می‌گیریم. مثلاً خوردن غذا باعث میشه احساس سیری کنیم.

هرچقدر این چرخه تکرار بشه، مسیر عصبی مربوط به این رفتار در مغز قوی‌تر میشه و به مرور زمان، اون رفتار تبدیل به عادت میشه.

حالا بیا ببینیم محیط چطور می‌تونه عادت‌های جدیدی رو در ما ایجاد کنه.

تصور کن هر روز وقتی از سر کار برمی‌گردی، مستقیم می‌ری سمت تلویزیون و چند ساعت رو جلوش می‌نشینی. این رفتار به مرور زمان تبدیل به عادت میشه. اما اگر محیطت رو تغییر بدی و مثلاً یه کتابخونه کوچک تو خونه‌ت درست کنی، یا با دوستات قرار بگذاری که بعد از کار با هم ورزش کنی، این عادت جدید جایگزین عادت قبلی میشه.

محیط با تغییر محرک‌ها، پاداش‌ها و خود رفتار، می‌تونه عادت‌های جدیدی رو در ما ایجاد کنه. مثلاً اگه همیشه شکلات تو خونه‌ت باشه، هر وقت احساس ناراحتی کنی، به سمت شکلات می‌ری. اما اگه به جای شکلات، میوه‌های سالم تو خونه‌ت باشه، وقتی احساس ناراحتی کنی، به سمت میوه‌ها می‌ری.

مثال دیگه: اگه همیشه با دوستانی که عادت به سیگار کشیدن دارن، وقت بگذرونی، احتمال اینکه تو هم شروع به سیگار کشیدن کنی، زیاده. اما اگه با دوستانی که به ورزش کردن علاقه دارن، وقت بگذرونی، تو هم به ورزش کردن علاقه‌مند می‌شی.

پس محیط، نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری عادت‌ها داره. با تغییر محیطمون، می‌تونیم عادت‌های جدید و سالمی رو در خودمون ایجاد کنیم.

ترک عادت‌های بد

ترک عادت‌های بد مثل کندن ریشه یه درخت قدیمی‌ست. خیلی سخته، اما غیرممکن نیست. همه ما عادت‌هایی داریم که دوست داریم ازشون دست بکشیم، مثلاً دیر خوابیدن، زیاد غذا خوردن یا بی‌حوصلگی. اما چرا ترک این عادت‌ها انقدر سخته؟

مشکل اینجاست که عادت‌ها مثل مسیرهای همواری تو ذهن ما شدن. هرچقدر بیشتر از این مسیرها استفاده کنیم، عمیق‌تر و محکم‌تر میشن. وقتی می‌خوایم از این مسیرها خارج بشیم، مغزمون مقاومت می‌کنه و بهمون یادآوری می‌کنه که این مسیرها آشنا و راحت‌تر هستن.

راهکارهای ترک عادت‌های بد:

• محیطت رو تغییر بده: اگه می‌خوای کمتر غذاهای ناسالم بخوری، اون‌ها رو از خونه‌ت حذف کن و به جای اون، میوه و سبزیجات سالم بخر. اگه می‌خوای کمتر وقتتو با گوشی بگذرونی، گوشیت رو موقع خواب از خودت دور کن.
• عادت‌های جدید جایگزین کن: به جای اینکه فقط روی ترک عادت بد تمرکز کنی، یه عادت خوب جایگزین اون کن. مثلاً به جای اینکه وقتی استرس داری سیگار بکشی، سعی کن ورزش کنی یا مدیتیشن انجام بدی.
• به خودت پاداش بده: هر وقت تونستی جلوی وسوسه مقاومت کنی، به خودت پاداش بده. این پاداش می‌تونه هر چیزی باشه که دوست داری، مثلاً خریدن یه کتاب جدید یا رفتن به سینما.
• از دوستانت کمک بگیر: به دوستانت بگو که می‌خوای عادت بدت رو ترک کنی و ازشون بخواه که بهت کمک کنن.
• صبور باش: ترک عادت زمان‌بره. ناامید نشو و به خودت فرصت بده.

با تغییر محیط، ترک عادت‌های بد خیلی راحت‌تر میشه. مثلاً اگه می‌خوای کمتر تلویزیون ببینی، تلویزیون رو از اتاق خوابت ببر بیرون و به جای اون، کتاب یا مجله بخون. یا اگه می‌خوای بیشتر ورزش کنی، یه باشگاه ورزشی نزدیک خونه‌ت پیدا کن و با دوستات به اونجا بری.

به یاد داشته باش، تو قوی‌تر از عادت‌های بدت هستی. با کمی تلاش و تغییر محیط، می‌تونی به هر هدفی که می‌خوای برسی.

اصلاح عادت‌ها

تفاوت بین ترک و اصلاح عادت چیه؟

تصور کن یه مسیر کوهنوردی داری. اگه بخوای این مسیر رو ترک کنی، باید کلا از کوه پایین بیای. اما اگه بخوای این مسیر رو اصلاح کنی، می‌تونی یه مسیر جدید و بهتر رو کنارت ایجاد کنی.

• ترک عادت: یعنی به طور کامل از یه رفتار دست برداری. مثلاً اگه عادت به خوردن شکلات داری، ترک عادت یعنی به هیچ عنوان شکلات نخوری.
• اصلاح عادت: یعنی یه رفتار رو تغییر بدی و اون رو به یه رفتار بهتر تبدیل کنی. مثلاً اگه عادت داری هر روز چند ساعت جلوی تلویزیون بنشینی، اصلاح عادت یعنی به جای تلویزیون دیدن، کتاب بخونی یا ورزش کنی.

اصلاح عادت، اغلب راحت‌تر از ترک عادته. چون به جای اینکه یه رفتار رو به طور کامل از زندگیمون حذف کنیم، اون رو به یه رفتار بهتر تبدیل می‌کنیم.

چطور با استفاده از محیط، عادت‌های قدیمی رو اصلاح کنیم؟

• محیطت رو برای رفتار جدید آماده کن: مثلاً اگه می‌خوای عادت به ورزش کردن رو در خودت ایجاد کنی، لباس ورزشی‌تو یه جای مشخص بذار تا هر وقت از جلوش رد شدی، یادت بیفته که باید ورزش کنی.
• به خودت پاداش بده: هر وقت تونستی رفتار جدید رو انجام بدی، به خودت پاداش بده. این پاداش می‌تونه هر چیزی باشه که دوست داری، مثلاً خریدن یه کتاب جدید یا رفتن به کافه.
• از دوستانت کمک بگیر: از دوستانت بخواه که بهت کمک کنن تا عادت جدیدت رو حفظ کنی. مثلاً می‌تونی با دوستات قرار بگذاری که با هم ورزش کنی یا کتاب بخونی.
• صبور باش: اصلاح عادت زمان‌بره. ناامید نشو و به خودت فرصت بده.

مثال: اگه عادت داری هر شب دیر بخوابی، می‌تونی این عادت رو اصلاح کنی. برای این کار، می‌تونی ساعت خوابت رو یک ساعت زودتر تنظیم کنی، قبل از خواب از نور آبی دور بشی و یه روتین آرامش‌بخش قبل از خواب داشته باشی.

با تغییر محیط، می‌تونی عادت‌های قدیمی رو اصلاح کنی و عادت‌های جدید و بهتری رو جایگزین اون‌ها کنی. به یاد داشته باش، تو خودت مسئول تغییر عادت‌هات هستی. با کمی تلاش و اراده، می‌تونی به هر هدفی که می‌خوای برسی.

نقش محیط در رشد فردی

محیط، مثل یک باغبان ماهر، به رشد و شکوفایی ما کمک می‌کند. درست همانطور که یک گیاه در خاک مناسب و با نور کافی بهتر رشد می‌کند، ما هم در محیطی مناسب بهتر رشد می‌کنیم.

محیط چگونه بر رشد شخصیتی، اجتماعی و عاطفی ما تأثیر می‌گذارد؟

• رشد شخصیتی: محیط، الگوهای رفتاری، ارزش‌ها و باورهایی را به ما آموزش می‌دهد که شخصیت ما را شکل می‌دهند. مثلاً اگر در خانواده‌ای بزرگ شویم که به اهمیت تحصیل و یادگیری تاکید زیادی داشته باشد، احتمالاً ما هم به یک فرد کنجکاو و علاقه‌مند به یادگیری تبدیل می‌شویم.
• رشد اجتماعی: محیط اجتماعی ما، یعنی افرادی که با آن‌ها ارتباط داریم، به ما یاد می‌دهد که چگونه با دیگران تعامل کنیم، چگونه همکاری کنیم و چگونه در جامعه زندگی کنیم.
• رشد عاطفی: محیط عاطفی ما، یعنی احساساتی که در محیط اطرافمان تجربه می‌کنیم، بر سلامت روان ما تأثیر می‌گذارد. محیطی پر از عشق، حمایت و امنیت به ما کمک می‌کند تا احساس امنیت و آرامش کنیم و به رشد عاطفی خود برسیم.

چگونه می‌توان با انتخاب محیط‌های مناسب، به رشد و پیشرفت خود کمک کرد؟

• محیط‌های یادگیری را انتخاب کنید: به دنبال محیط‌هایی باشید که فرصت یادگیری و رشد را برای شما فراهم کنند. مثلاً می‌توانید در کلاس‌های آموزشی شرکت کنید، کتاب بخوانید یا در گروه‌های مطالعه شرکت کنید.
• با افراد مثبت و موفق ارتباط برقرار کنید: افراد اطراف ما تأثیر زیادی بر ما می‌گذارند. سعی کنید با افرادی ارتباط برقرار کنید که مثبت‌اندیش، موفق و الهام‌بخش هستند.
• محیط کار خود را بهبود بخشید: محیط کار شما می‌تواند تأثیر زیادی بر روحیه و بهره‌وری شما داشته باشد. سعی کنید محیط کار خود را به محیطی شاداب و انگیزه‌بخش تبدیل کنید.
• فعالیت‌های اجتماعی داشته باشید: شرکت در فعالیت‌های اجتماعی به شما کمک می‌کند تا با افراد جدید آشنا شوید، مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کنید و احساس مفید بودن کنید.
• به دنبال محیط‌هایی باشید که ارزش‌های شما را حمایت کنند: محیطی را انتخاب کنید که ارزش‌ها و باورهای شما را تأیید کند و به شما احساس تعلق خاطر بدهد.

به یاد داشته باشید، شما مسئول انتخاب محیط خود هستید. با انتخاب آگاهانه محیط، می‌توانید به رشد شخصی، اجتماعی و عاطفی خود کمک کنید و زندگی بهتری برای خود بسازید.

به طور خلاصه، محیط، نقش بسیار مهمی در رشد و شکوفایی ما دارد. با انتخاب محیط‌های مناسب، می‌توانیم به پتانسیل‌های خود دست پیدا کنیم و به بهترین نسخه از خودمان تبدیل شویم.

محیط، سازنده‌ی ماست!

پس تا اینجا چه یاد گرفتیم؟ محیط، مثل یک نقاش هنرمند، روی بوم زندگی ما نقاشی می‌کنه. هر رنگی که روی این بوم بپاشیم، تصویر زندگی‌مون رو تغییر می‌ده. می‌تونیم با انتخاب رنگ‌های روشن و شاد، یه تابلو زیبا خلق کنیم، یا با رنگ‌های تیره و غمگین، یه نقاشی غم‌انگیز.

پس برای داشتن یه زندگی زیبا و موفق، باید محیطمون رو بسازیم. خونه‌مون، محل کارمون، دوستامون، همه و همه بخشی از محیط ما هستن. با تغییر این محیط، می‌تونیم عادت‌های جدید و سالمی رو در خودمون ایجاد کنیم، عادت‌های بد رو ترک کنیم و به رشد و پیشرفت خودمون کمک کنیم.

مثلاً: اگه می‌خوای عادت به مطالعه رو در خودت ایجاد کنی، کتابخونه کوچکی تو اتاقت درست کن و هر شب قبل از خواب چند صفحه کتاب بخون. یا اگه می‌خوای عادت به ورزش کردن رو در خودت ایجاد کنی، می‌تونی با دوستات قرار بگذاری که با هم برید پیاده‌روی یا به باشگاه بدنسازی بری.

یادتون باشه: محیط، فقط یه مکان نیست، بلکه یه انرژی، یه احساس و یه مجموعه از باورهاست. پس سعی کنید محیطی رو برای خودتون بسازید که به شما انرژی مثبت بده و به رشد و پیشرفتتون کمک کنه.

پس بیاید با هم یه تعهد بدیم: از امروز به بعد، محیط اطرافمون رو به گونه‌ای تغییر بدیم که به ما کمک کنه به بهترین نسخه از خودمون تبدیل بشیم.

به یاد داشته باشید: “محیط، آینه‌ای است که تصویر درون ما را به ما نشان می‌دهد.” پس بیایید با تغییر محیط، تصویر زیباتری از خودمون در این آینه ببینیم.

و در آخر، یه پیشنهاد خنده‌دار: اگر می‌خواهی عادت به زود بیدار شدن را در خودت ایجاد کنی، بهتر است هر روز ساعت ۵ صبح زنگ زنگولت رو روی پرصد بگذار و اون رو زیر بالشتت بذار! البته این روش خیلی توصیه نمیشه، اما قطعا به یادت می‌مونه که باید زودتر بیدار شی!یعنی در اصل انقدر زنگ می‌زنه و کلافه‌ات می‌کنه که بخوای و نخوای بیدار می‌شی! البته من به جای اینکار از گربه خودمون “سیسکو” استفاده می‌کنم! چجوری؟ سیسکو عادت داره هر روز صبح زود بیاد چک کنه ببینه هنوز زنده‌ام یا نه که پاشم ظرف غذاشو واسش پر کنم، یا با زبون خوش بیدار می‌شم یا کم کم بوس‌های اون تبدیل به گازهای کوچیک با فشارهای افزایشی میشه!

پس بیا شروع کنیم به ساختن محیط ایده‌آل برای خودمون و زندگی‌ای که همیشه آرزوش رو داشتیم!

اگه دوست داری در یک محیط جدید قرار بگیری پیشنهاد می‌کنم حتما به عضویت رایگان کلاب ابرقهرمان‌ها در بیای برای انکار کافیه تا در بزرگترین خبرنامه توسعه فردی ایران عضو بشی!